De hoofdman, de gids

Eppiesbargie

Het gedicht De hoofdman, de gids gaat over een prehistorische grafheuvel. Dat is de met bomen begroeide hoogte, die vanaf de ‘standplaats’ van het gedicht duidelijk zichtbaar is in het landschap, een eindje ten noorden van de Valtherweg. De heuvel staat bekend als het Eppiesbergje (Eppiesbargie) en stamt uit de zogeheten Enkelgrafcultuur (van 2850 tot 2450 v. Chr.). Deze prehistorische periode komt na de tijd van de Hunebedbouwers. De grafheuvel werd opgeworpen voor een belangrijk persoon (m/v), de hoofdman wellicht van de plaatselijke bevolking. Eeuwenlang had deze prehistorische ‘bobo’ het rijk alleen in de heuvel, pas in de Midden-Bronstijd (1800 – 1100 v. Chr.) kwam er een tweede bijzetting, waarbij de heuvel iets werd opgehoogd. Daarna werd er nog een derde persoon begraven.

Inmiddels lag de grafheuvel niet meer alleen in het landschap. In de buurt waren nog een paar soortgelijke en later weer verdwenen hoogten opgeworpen en ook werd een groot urnenveld aangelegd. Zo lag tussen Emmen en Odoorn, aan de prehistorische route over de Hondsrug, een snoer van grafwerken: hunebedden, grafheuvels en urnenvelden. De streek was in de prehistorie een gewilde woonplaats, mede door de aanwezigheid van het zogeheten Valthermeer, een oud smeltwaterdal uit de laatste IJstijd (120.000 jaar geleden). De overlevering wilde dat in de avond uit het Valthermeer witte wieven kwamen aangezweefd, om zich te nestelen in de kruinen van de bomen op het Eppiesbargie. En wie weet: misschien gebeurt dat nog wel… 

De naam ‘Eppiesbargie’ heeft trouwens ook een wat mysterieuze, zelfs lugubere achtergrond.

De naam verwijst naar een van de latere eigenaren van de omringende grond, een zekere Egbert (Eppie) Vos, die zichzelf aan de eiken op de heuvel zou hebben verhangen.

De beroemde archeoloog A.E. van Giffen heeft de grafheuvel in 1937 onderzocht. Daarbij werden onder meer een hamerbijl, twee gave urnen en een fragment van een bronzen naald gevonden.

(Deze tekst is deels terug te vinden op een infobord bij de heuvel zelf, samen met nog wat nadere details). 

Dichter bij … Jan Wierenga

Jan Wierenga is in 1951 geboren en journalist van professie, bij Dagblad van het Noorden. Hij woont inmiddels al weer jaren (sinds 1978) in Odoorn. Taal is zijn ding, zoals dat heet; hij heeft zich in de loop der jaren met verschillende stijlen binnen de schrijverij bezig gehouden. Meest proza; de kunst van het dichten is voor hem een betrekkelijk nieuwe uitdaging. In zijn bijdrage aan dit project heeft hij zijn liefde voor de taal proberen te verbinden met het oude land rondom Odoorn. "Een inspirerende opdracht", zoals Jan zelf zegt.